Een duik in de wereld van de illegale teknofeesten

DANSEN TOT DE DAGERAAD OP FREEPARTIES

Door een brand en een dode kwamen illegale houseparty’s afgelopen weekend in het nieuws. Het CDA sprak er schande van, stichting Legalize! nam het op voor de undergroundscene. Het wereldje achter krantenberichten als ‘Verstoorde nachtrust Houten, fietstunnel decor van illegale party’ is voor journalisten moeilijk toegankelijk. Toch werd er voor één keer een uitzondering gemaakt. Een verhaal vanuit een besloten wereldje.
Een monotone bonk met het ritme van een stoomlocomotief op snelheid doet een aanslag op voeten en trommelvliezen. Witte zoeklichten schieten door de rook over de hoofden van een paar honderd mensen, die voor het merendeel onder hun capuchontrui verborgen staan te dansen. Hun gezichten staan gericht naar de muur van boxen, die naar schatting vier meter hoog en vijftien meter breed is.

Vrije entree, biertje voor een euroHet is medio september 2003 in het holst van de nacht en we bevinden ons in een immense loods aan de Nijverheidsweg-Noord in Amersfoort. Vanuit alle uithoeken van het land en zelfs uit het buitenland zijn feestgangers hierheen gekomen voor deze freeparty. Dat betekent: vrije entree, een biertje voor een euro en muziek tot ver in de ochtend.

Terwijl mensen zich binnen uitleven op tekno, een hardere en snellere variant op techno, is het buiten spitsuur. Partygangers blijven toestromen. Sommigen laten zich brengen door taxi’s, anderen komen met hun tot campers omgebouwde busjes op de plek van bestemming.

Feesten winnen aan populariteitHet feest in Amersfoort, dat uiteindelijk om acht uur ’s ochtends werd opgebroken door de politie, stond niet op zichzelf. Elk weekend vinden er in Nederland freeparties plaats en ze winnen aan populariteit. De feesten worden drukker bezocht dan ooit. In de winter zijn ze te vinden in leegstaande loodsen en kraakpanden, in de zomer ook in weilanden. Van het merendeel van de feesten merkt niemand iets, behalve de bezoekers. Als het ondergrondse wereldje van de freeparties in de aandacht komt, dan is dat meestal negatief. Zoals afgelopen weekeinde in Amsterdam, toen er bij een zogenoemde psy-trance-party brand uitbrak en een 27-jarige jongen om het leven kwam.

Wat beweegt jongeren ertoe om het reguliere uitgaansleven links te laten liggen en bij nacht en ontij de meest verlaten plekken op te zoeken om een feestje te bouwen? Een rondgang langs een aantal hoofdrolspelers binnen deze subcultuur leert dat iedereen zijn eigen redenen heeft. Nelson (29), webdesigner uit Rotterdam, is samen met een groep vrienden verantwoordelijk voor een groot deel van de illegale feesten die in de afgelopen vijf jaar in de regio Utrecht zijn gehouden.

'Plezier hoeft niet veel te kosten'
Volgens Nelson is de sfeer op freeparties structureel beter dan in discotheken. “Wij creëren een heel eigen wereldje, waarbij het niet draait om het geld of om mooie mensen. Ook het feit dat je weet dat er geen geld verdiend wordt, geeft mij een goed gevoel. Ik vind sowieso dat plezier maken niet veel geld hoeft te kosten.” Een zelfregulerend systeem zorgt ervoor dat vervelende bezoekers wegblijven. “Etterbakken vertellen we gewoon niet waar het volgende feestje is. Want flyers geef je alleen aan mensen die relaxt overkomen.”

De organisatie van freeparties ligt bij één van de ongeveer 200 soundsystems, die volgens stichting Legalize! in Nederland actief zijn. Een soundsystem bestaat uit een groep jongeren, die met eigen of gehuurde geluidsapparatuur feesten geeft. Dat kunnen feesten zijn waar tekno of psy-trance wordt gedraaid, maar er zijn ook freeparties met hiphop- of punkmuziek. Omdat soundsystems voor de elektriciteitsvoorziening altijd een aggregaat meenemen, zijn ze erg mobiel.

Afgelegen Locaties
Een feest dat op de ene plek wordt afgebroken door de politie, kan binnen no-time op een andere plek worden voortgezet. Zo verplaatste een stilgezet tekno-feest zich in juli 2000 binnen een uur van Nieuwegein naar een verlaten fietstunnel bij Houten. De mobiliteit van soundsystems maakt het voor de politie moeilijk om de feesten tegen te gaan. Bovendien kiezen systems als het even kan een dusdanige afgelegen locatie, dat het op basis van geluidsoverlast in ieder geval niet nodig is om er een eind aan te maken.

Ook het van tevoren traceren van feesten is moeilijk. Jaren geleden werden op specifieke websites nog wel eens locaties weggegeven, maar om de boel zo geheim mogelijk te houden, gebeurt nu eigenlijk alles per mobiele telefoon. Wie via vrienden of flyers het speciale infonummer te pakken heeft gekregen, kan een paar uur van tevoren bellen om te horen waar het feest die avond plaats zal hebben. Wanneer de politie een klacht binnenkrijgt van omwonenden, kunnen er bij controle dus al honderden feestgangers ter plekke zijn.

Brandveiligheid
Eigen verantwoordelijkheid is na de brand in Amsterdam een hot issue geworden in de freeparty-wereld. Op internetforums over freeparties wordt druk gediscussieerd over hoe een dergelijk incident in de toekomst voorkomen kan worden. Behalve de hardere roep om feesten op locaties waar niemand er last van heeft, eisen organisatoren nu ook van elkaar dat de brandveiligheid van gebouwen wordt gecheckt. Nelson neemt naar eigen zeggen weinig risico met zijn soundsystem. “Wij houden er altijd rekening mee dat er een grote deur is die openstaat of in ieder geval makkelijk open kan. Verder nemen we altijd tien brandblussers mee en kiezen we voor open of betonnen ruimtes in plaats van kantoorpanden met vloerbedekking.”

Vuurkunstenaar Daniël (29) begon zijn carrière zeven jaar geleden op een freeparty in Ijsselstein. Daarna volgden er nog tientallen. Hij is zich altijd bewust geweest van de risico’s. Daniël: “Elke keer dat ik een fakkel heb aangestoken, ben ik alerter geworden op de gevaren. Ik neem bij elke show een brandblusser en een branddeken mee en blijf uiteraard nuchter.” Een drama als op het feest in Amsterdam is volgens de vuurkunstenaar echter niet altijd te voorkomen. “Een brand kan op veel manieren ontstaan, ik ken in dit geval de oorzaak niet. Je hebt nooit alles in de hand. De Amsterdamse discotheek Roxy is ook afgebrand.”

Vrijplaats voor creativiteit
Dat de politiek het voorval aangrijpt om de feesten nog strenger aan te pakken, stuit hem tegen de borst. “Dankzij freeparty’s heb ik me kunnen ontwikkelen tot professioneel vuurkunstenaar. Het is een vrijplaats waar mensen hun creatieve talenten kunnen ontwikkelen. Bovendien kun je dit soort initiatieven nog zo hard de kop indrukken, er zullen altijd mensen zijn die ongeëffende paden willen bewandelen. Onkruid vergaat niet.”

Tom (26) uit Maarssenbroek ontdekte het eerste feestje op zijn vijftiende. Sindsdien is hij verknocht geraakt aan het wereldje en de bijbehorende knalharde muziek. Inmiddels is hij dj en organiseert hij met een soundsystem illegale tekno-feesten. Maar de grootste kick haalt hij nog steeds uit het dansen. Tom: “Die muziek zit in mijn systeem, ik ben er mee opgegroeid. Als ik met mijn neus in die boxen sta en die bassen hoor, dan komt alles in mijn lijf los. Ik sport niet en heb altijd een onrustig gevoel. Dan is een nacht dansen mijn enige en beste uitlaatklep.”

Repressie is logischDe scene heeft in de afgelopen jaren een sterke groei doorgemaakt. Niet alleen nam het aantal feesten sterk toe, ze werden ook steeds groter. Nelson: “Vroeger had je een groot feest als je vierhonderd man binnen had, nu pas bij 1200.” Volgens organisator Owen (24) uit Amsterdam heeft die groei ervoor gezorgd dat de overheid veel repressiever is geworden. “Het is een logisch gevolg van hoe we de afgelopen jaren feesten hebben gegeven. Er zijn meer systems dan ooit. Veel nieuwe kijken alleen of ze genoeg boxen hebben en knallen dan maar even een feest in mekaar.

Zo werkt het bij ons niet. Ons uitgangspunt is altijd het geven van een feest, dat tot de verbeelding spreekt. Wij noemen een feest pas goed als mensen binnen komen en denken: wauw. En als ze naar huis gaan moeten ze het nog steeds niet kunnen bevatten.
Daarom zeg ik: elke week een feest is wel mooi, maar het hóeft niet. Je mag ook wel eens een weekje overslaan. Het makkelijke aan freeparties is dat we dat zelf bepalen. Om te blijven bestaan hoeven wij geen winst te maken of sponsors tevreden te houden.”

Uit privacyoverwegingen is de naam Nelson gefingeerd (UN, foto Freetekno)